Khi nói về âm thanh, bạn thường nghe nhắc đến những khái niệm liên quan đến tần số âm thanh như: Bass (bát), Mid (mít) hoặc Treble (trép). Đó là những từ được dùng để chỉ âm trầm, âm trung và âm cao.
Vậy định nghĩa của chúng là gì?
Ba dải tần cơ bản của âm thanh bao gồm: âm trầm (Bass), âm trung (Mid), âm cao (Treble). Bất cứ một bản nhạc nào hay một nguồn âm nào phát ra thì người ta cũng dựa trên 3 dải tần này để cân chỉnh cho âm thanh hài hòa. Nếu chú ý các bạn sẽ dễ dàng nhận thấy trên một số thiết bị âm thanh như mixer cũng có kí hiệu về các dải tần số này.
Sau đây, SSQ Audio sẽ cùng các bạn hãy tìm hiểu về từng loại dải âm này!
Tag: phòng chiếu phim gia đình, phòng karaoke gia đình, sự kết hợp của loa và amply, âm thanh3d, máy chiếu 4k, dolbyatmos, dts:x
1. Âm trầm (hay còn gọi là tiếng bass):
Khái niệm vật lý cho chúng ta biết rằng âm thanh có tần số càng cao thì âm mà tai người nghe được sẽ càng cao. Tai người có khoảng nghe từ 20 Hz – 20 kHz, và những tiếng bass thường sẽ bao gồm những âm thanh nằm trong khoảng tần số 20 Hz – 500 Hz. Đây là dải tần dễ nhận biết nhất trong các dàn âm thanh. Có 3 loại tiếng bass sau đây:
Đây là dải tần số dễ nhận biết nhất và cũng chính vì thế mà sẽ dễ có nhiều nhận định sai lầm về tiếng bass này.
Tiếng bass là dải tần không thể thiếu để tạo nên chất lượng của âm thanh, nhưng nó cũng cần có sự tinh tế, phối hợp hài hòa với 2 dải tần còn lại, chứ còn nếu quá nhiều tiếng bass thì sẽ làm mờ đi 2 dải tần còn lại, lúc này âm thanh nghe sẽ rất khô khan, không tạo được cảm xúc cho người nghe.
Cũng như các tay trống trong một dàn nhạc, tiếng bass được ví như sườn của giai điệu trong âm nhạc. Nhưng không phải dễ để đạt được tiếng bass hoàn hảo, vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: ampli, loa, không gian phòng nghe, các loại dây loa và dây dẫn tín hiệu...
Một số thuật ngữ người ta thường dùng miêu tả tiếng bass như: Sâu, tròn, chặt chẽ, có lực, hoặc để "chê" tiếng bass như: mỏng, thiếu lực, ù... Những thuật ngữ này chỉ mang tính trừu tượng và không có một cách diễn đạt chính xác nhất, đó là do cảm nhận của tai mỗi người khác nhau.
2. Âm trung (tiếng mid)
Một cách diễn tả dễ hiểu nhất về âm trung đó là âm trung chính là giọng hát của ca sĩ (vocal). Âm trung là những âm thanh nằm trong khoảng tần số <1 kHz. Đây cũng là tần số âm thanh mà tai người nhạy cảm, dễ cảm nhận nhất.
Một âm Mid được coi là tốt khi có sự rõ ràng, chi tiết, trong trẻo. Âm Mid cũng được chia thành 3 dải tần nhỏ:
Người ta thường đánh giá âm trung ở các yếu tố như: âm thanh nghe rõ ràng, có độ ấm, dễ chịu chứ không quá "chát", chói tai. Và đây cũng là dải tần mà người nghe cảm nhận rõ ràng nhất trong quá trình thưởng thức âm nhạc của mình. Âm trung quá mỏng hoặc quá cứng sẽ gây cho người nghe cảm giác thô.
Những thuật ngữ thường dùng để "khen" tiếng mid như: ngọt, mượt, đầy đặn, rõ ràng... Còn để "chê" dải tần này, người ta thường sử dụng những từ: khô, thô...
3. Âm cao (tiếng treble)
Treble có dải tần số trải dài từ khoảng 6 kHz đến 20 kHz (Nói vậy thôi chứ tai người nghe tới 17 kHz là gọi là tốt lắm rồi). Âm Treble góp phần làm tăng độ chi tiết, tươi sáng, sắc bén của mọi âm thanh ta nghe thấy bản nhạc.
Tiếng Treble được cho là nền tảng tạo ra chất lượng âm thanh hay, điểm nhấn của 1 bản nhạc hoặc 1 ca khúc. Nếu Bass là dẫn dắt, mid là hài hòa thì tất cả 2 âm trên sẽ làm nền cho treble biểu diễn. Và ở nhiều dàn âm thanh chất lượng cao đôi lúc vẫn chưa tạo được sự hài lòng cho người sử dụng về những tiếng treble của nó.
Những thuật ngữ sử dụng miêu tả tiếng treble theo hướng "tích cực" đó là: trong, sáng, mượt, thanh... Còn nếu tiếng treble gây sự không hài lòng, người nghe thường sẽ dùng những từ ngữ như: chói, không đủ sáng, khô...
Trên đây chính là khái niệm cơ bản về 3 dải tần số của âm thanh, mỗi dải tần đều đóng vai trò quan trọng để tạo nên chất âm hài hòa, phù hợp. Bất cứ một sự "xuất sắc" quá mức ở một dải tần nào đó cũng có thể làm "lu mờ", chìm đi những dải tần còn lại. Người chơi âm thanh cần có khả năng cảm âm tốt để có thể tùy chỉnh âm thanh một cách hợp lý nhất.
Hầu như tất cả những âm thanh chúng ta được nghe trong cuộc sống đều không chỉ nằm ở 1 tần số cố định, mà luôn là sự hòa trộn theo một tỉ lệ nào đó trong 3 dải tần số Bass – Mid – Treble nói trên. Điều này đã góp phần tạo nên thế giới âm thanh phong phú mà chúng ta cảm nhận bằng đôi tai mỗi ngày.
Hi vọng sau khi đọc xong bài này, bạn đã hiểu hơn về âm thanh và đặc điểm của chúng.